Thoát
vị đĩa đệm cột sống cổ không chỉ gây đau đớn và hạn chế vận động mà còn
có thể dẫn tới những biến chứng nặng nề, thậm chí tàn phế nếu không
được điều trị kịp thời.
Đĩa
đệm ở cột sống cổ có chức năng là bộ phận giảm xóc, giúp cổ thực hiện
các động tác như: cúi, ngửa, nghiêng, quay,… dễ dàng. Do một số yếu tố
như chấn thương, mang vác nặng và sai tư thế hay thoái hóa,… nhân nhầy
bên trong đĩa đệm sẽ lệch khỏi vị trí trung tâm, thậm chí thoát ra
ngoài, chèn ép tủy sống và các rễ thần kinh. Thoát vị đĩa đệm
cột sống cổ thường diễn biến theo từng đợt, tuy nhiên, có thể khởi phát
đột ngột sau một sang chấn cúi hoặc ưỡn cột sống cổ quá mức. Bệnh gây
đau cột sống cổ, lan đến vai, đầu và cánh tay theo rễ thần kinh cổ, gây
cảm giác tê bì. Nguy hiểm nhất là khi đĩa đệm thoát vị chèn ép tuỷ cổ,
bệnh nhân có thể bị liệt.
Các nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm
Có
nhiều nguyên nhân gây nên thoát vị đĩa đệm cột sống. Đầu tiên đó là các
chấn thương cột sống. Thứ hai là tư thế xấu trong lao động. Đau thường
xuất hiện khi ta nhấc vật nặng ở tư thế xấu. Tuổi tác và các bệnh lý cột
sống bẩm sinh hay mắc phải như gai cột sống, gù vẹo, thoái hóa cột sống
cũng là các yếu tố thuận lợi gây bệnh. Cần chú ý rằng tổn thương đĩa
đệm cũng có thể do nguyên nhân di truyền. Nếu bố mẹ có đĩa đệm yếu do
bất thường về cấu trúc thì con cái cũng dễ bị thoát vị đĩa đệm. Cơ chế
thoát vị đĩa đệm được giải thích như sau. Bình thường đĩa đệm nằm ở khe
giữa hai đốt sống, có lớp vỏ sợi bọc nhân nhày ở trung tâm. Nhờ tính đàn
hồi, đĩa đệm làm nhiệm vụ như một bộ phận giảm xóc, bảo vệ cột sống
khỏi bị chấn thương. Ở những người trên 30 tuổi, đĩa đệm thường không
còn mềm mại, nhân nhày có thể bị khô, vòng sụn bên ngoài xơ hóa, rạn nứt
và có thể rách. Trên cơ sở đó nếu có một lực tác động mạnh vào cột sống
(chấn thương, gắng sức...), nhân nhày có thể qua chỗ rách của đĩa đệm
thoát vị ra ngoài chui vào ống sống, chèn ép rễ thần kinh gây đau cột
sống.
Các biểu hiện của thoát vị đĩa đệm
Đau
cột sống và đau rễ thần kinh là các triệu chứng nổi bật nhất của bệnh.
Đau thường tái phát nhiều lần, mỗi đợt kéo dài khoảng 1-2 tuần, sau đó
lại khỏi bệnh. Có khi đau âm ỉ nhưng thường đau dữ dội, đau tăng khi ho,
hắt hơi, cúi. Ngoài ra còn có cảm giác kiến bò, tê cóng, kim châm tương
ứng với vùng đau. Dần dần, đau trở nên thường xuyên, kéo dài hàng tháng
nếu không được điều trị.
 |
Tuỳ
theo vị trí đĩa đệm thoát vị có thể có các triệu chứng đặc trưng. Thoát
vị đĩa đệm cột sống cổ sẽ gây đau cột sống cổ, đau vai gáy, đau cánh
tay. Nếu thoát vị đĩa đệm cột sống lưng thì sẽ có triệu chứng đau thần
kinh liên sườn. Bệnh nhân sẽ thấy đau vùng cột sống lưng, lan theo hình
vòng cung ra phía trước ngực, dọc theo khoang liên sườn. Còn nếu thoát
vị đĩa đệm xảy ra ở vùng thắt lưng thì bệnh nhân sẽ thấy đau thắt lưng
cấp hay mạn tính, đau thần kinh tọa, đau thần kinh đùi bì.
Người
bệnh có tư thế ngay lưng hay vẹo về một bên để chống đau, cơ cạnh cột
sống co cứng. Có trường hợp đau rất dữ dội và người bệnh phải nằm bất
động về bên đỡ đau.
Khả
năng vận động của bệnh nhân bị giảm sút rõ rệt. Bệnh nhân rất khó thực
hiện các động tác cột sống như cúi ngửa, nghiêng xoay. Khi rễ thần thần
kinh bị tổn thương thì bệnh nhân khó vận động các chi. Nếu tổn thương
thần kinh cánh tay thì bệnh nhân không thể nhấc tay hay khó gấp, duỗi
cánh tay, khả năng lao động và sinh hoạt bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nếu
tổn thương thần kinh tọa thì bệnh nhân có thể không nhấc được gót hay
mũi chân. Dần dần xuất hiện teo cơ chân bên tổn thương. Khi bệnh nặng
người bệnh thấy chân tê bì, mất cảm giác ở chân đau hay đại, tiểu tiện
không kiểm soát được.
Chẩn đoán thoát vị đĩa đệm
Chẩn
đoán thoát vị đĩa đệm không phải dễ dàng. Trên thực tế bệnh hay bị chẩn
đoán nhầm với nhiều bệnh khác hay bị chẩn đoán muộn. Đó là do các triệu
chứng lâm sàng chỉ có tính chất gợi ý. Để chẩn đoán xác định cần phải
làm các xét nghiệm hiện đại, tốn kém mà không phải bệnh nhân nào cũng có
điều kiện để làm. Chụp Xquang cột sống thông thường không phát hiện
được thoát vị đĩa đệm vì tổn thương đĩa đệm không cản quang, do đó không
thấy được trên phim. Người ta chỉ gián tiếp đánh giá tổn thương đĩa đệm
khi thấy giảm chiều cao khe liên đốt sống, vẹo cột sống. Để “nhìn thấy”
đĩa đệm bị tổn thương và thoát vị, phải chụp bao rễ cản quang, chụp cắt
lớp vi tính, cộng hưởng từ hạt nhân. Khi đó đĩa đệm được “cắt thành
từng lát” như khi người bán thịt ở chợ cắt miếng thịt trên sạp để cho
người mua xem. Qua đó người ta có thể đánh giá được hình thái, tính chất
tổn thương đĩa đệm, vị trí thoát vị vào ống sống hay vào lỗ liên hợp,
cũng như mức độ hẹp ống sống do thoát vị đĩa đệm gây ra. Từ đó bác sĩ
lập ra kế hoạch để quyết định các biện pháp điều trị hợp lý.
Hậu quả của thoát vị đĩa đệm
Thoát
vị đĩa đệm có thể để lại những hậu quả và những biến chứng nguy hiểm
cho người bệnh. Thứ nhất, bệnh nhân có thể bị tàn phế suốt đời do bị
liệt trong trường hợp đĩa đệm thoát vị chèn ép tuỷ cổ. Khi bị chèn ép
các dây thần kinh vùng thắt lưng cùng, bệnh nhân có thể bị chứng đại
tiểu tiện không tự chủ do rối loạn cơ tròn. Ngoài ra bệnh nhân bị teo cơ
các chi nhanh chóng, khiến sinh hoạt bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm
chí mất khả năng lao động. Tất cả các biến chứng đó ảnh hưởng lớn đến
chất lượng cuộc sống của người bệnh, chưa kể những tốn kém do chi phí
điều trị.
Để
phòng ngừa những biến chứng nặng nề do thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ,
người bệnh có thể sử dụng cốt thoái vương là một sản phẩm có nguồn gốc
từ thiên nhiên an toàn và thân thiện với cơ thể con người đồng thời có
hiệu quả cao trong điều trị các bệnh về cột sống, đốt sống, thoát vị đĩa
đệm. Ngoài việc duy trì dùng cốt thoái vương thường xuyên, bệnh nhân
cần kết hợp chế độ tập luyện một cách phù hợp, lao động và làm việc đúng
tư thế, tránh mang vác nặng,…
Tóm
lại, thoát vị đĩa đệm cột sống là một bệnh khá thường gặp, có thể để
lại nhiều hậu quả, ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh.
Do vậy khi bệnh nhân có các triệu chứng nói trên cần đến khám ở cơ sở y
tế chuyên khoa, tốt nhất là gặp các bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp để
được chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời.
DS Hà Phương